Το κουδούνι

шаблоны сайтов
joomla

Ιδιόφωνα

Το κουδούνι

Γνωστό στους αρχαίους πολιτισμούς (Κίνα,Ινδία, Αίγυπτο,αρχαία Ελλάδα), το κουδούνι ήταν αρχικά ένα φυλαχτό για τα ζώα και τους ιερούς χώρους. Αργότερα αυτή η αποτρεπτική του ιδιότητα ατονεί και γίνεται κυρίως ποιμενικό εργαλείο: βοηθάει τον τσοπάνη στη δουλειά του και του δίνει χαρά με τον ήχο του. Η επιλογή και ο συνδυασμός των κατάλληλων κουδουνιών(αρμάτωμα του κοπαδιού) είναι βασικό μέλημα των τσοπάνηδων, μια τέχνη που απαιτεί γνώση κι ευαισθησία, ενώ συχνά συντονίζουν τη φλογέρα τους με τον ήχο των κουδουνιών του κοπαδιού. Επίσης το κουδούνι καλεί τους πιστούς στην εκκλησία ή ειδοποιεί για τον ερχομό κάποιου επισκέπτη. Τα ελληνικά κουδούνια είναι σφυρήλατα (από λαμαρίνα) ή χυτά (από μπρούτζο) και τους δίνουν τον ήχο (τα σκαλιάζουν  ή τα ξεφωνίζουν) είτε με ειδική σφυρηλάτηση χαρακιές στο κάτω μέρος (τα σφυρήλατα) ή με λιμάρισμα τη εξωτερικής επιφάνειας γύρω στα χείλια (τα χυτά). Τα μεγάλα κουδούνια αποτελούν εξάρτημα στις ζωομορφικές μεταμφιέσεις του δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων ή των Αποκρεώ σε ορισμένα έθιμα ευετηρίας, όπου επανακτούν τον αρχαϊκό, αποτρεπτικό τους ρόλο.

Τα σφαιρικά κουδουνάκια

Ο μαγικός αποτρεπτικός ρόλος του κουδουνιού επιβιώνει στα μικρά σφαιρικά κουδουνάκια που χρησιμοποιούνται στη χριστιανική λατρεία (στα άμφια του δεσπότη, στα θυμιατά, στις εικόνες των αναστενάρηδων). Ως «μουσικά όργανα» τα κουδουνάκια αυτά λειτουργούν στο παραδοσιακό δοξάρι της αχλαδόσχημης λύρας (Κρήτη,∆ωδεκάνησα) συνοδεύοντας ρυθμικά αλλά και με τη χροιά του ήχου τους τη μελωδία. Ανάλογη λειτουργία έχουν κρεμασμένα και σε τουμπελέκια ή παλιότερα σε νταούλια, όπως και στο ηχητικό αντικείμενο  χελιδόνα, που συνοδεύει τα κάλαντα της1ης Μαρτίου για τον ερχομό της Άνοιξης.